B. Defter tutma
B. Defter tutma
Madde 590 - Aşağıdaki sebeplerden birinin gerçekleşmesi hâlinde sulh hâkimi terekenin defterinin tutulmasına karar verir:
1. Mirasçılar arasında vesayet altına alınmış olan veya alınması gereken kimse varsa,
2. Mirasçılardan biri uzun süreden beri bulunamıyorsa ve temsilcisi de yoksa,
3. Mirasçılardan veya ilgililerden biri, ölüm tarihinden başlayarak bir ay içinde istemde bulunursa,
Defter tutma işlemi gecikmeksizin tamamlanır.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 22.03.2007, E: 2006/13518, K: 2007/4622:
“… Dava; terekede bulunan menkul malların tespiti ile yazımı (defterinin tutulması) idaresinin sağlanması ve yasal yoldan tasfiyesinin sağlanması isteğine ilişkindir. …
Türk Medeni Kanunu’nun 590. maddesinde belirtilen sebeplerden birinin gerçekleşmesi halinde, sulh hâkimi tereke mal ve haklarının yazımı için terekenin defterinin tutulmasına karar verir. (TMK. md. 590, Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin 2003/5960 sayılı Tüzük md. 33/1)
Dosyaya sunulan Korgan Sulh Hukuk Mahkemesinin 2005/94 - 97 sayılı kararına göre mirasçılardan Dursun ve Sezayi’nin vesayet altında oldukları anlaşılmaktadır. Bu hal, terekenin yazımı (defterinin tutulması) için yasal bir sebeptir. (TMK. md. 590/1) O halde; menkul malların tespiti ile defterinin tutulması, yazımı yapılan tereke mallarından gerekenlerinin Türk Medeni Kanunu’nun 591. maddesine göre mühürlenerek koruma altına alınması, mühürlenmeyen mallar için de uygun koruma önlemlerinin alınması; mühürleme yapılırken mirasbırakanla birlikte oturanların ihtiyaçları için gerekli eşyanın bir tutanakla tespit edilip güvenilir kişi olarak kendilerine bırakılması gerekirken görev aşılarak yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir. …”
2-) Y. 2. HD, T: 22.04.2003, E: 2003/4780, K: 2003/5851:
“… İstem, … Türk Kanunu Medenîsi’nin 532/3. maddesine (4721 S. TMK. 590) dayalı, terekenin ihtiyati tedbir niteliğinde defterinin tutulmasına ilişkindir. Bu istem herhangi bir süreye tâbi değildir. Mahkemece işin esasının incelenerek bir karar verilmesi gerekirken talebin yazılı gerekçelerle reddi bozmayı gerektirmiştir. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
B MÜHÜRLEMEK, DEFTER TUTMA
C MÜFREDAT DEFTERİ
Madde 532
Aşağıdaki sebeplerden birinin tahakkukunda sulh hâkimi terekeyi mühürler ve defterini yapar:
1- Mirasçılardan biri vesayet altına alınmış ise veya alınması icap ediyorsa.
2- Vekili olmıyan bir mirasçının gaybubeti halinde.
3- Mirasçılardan ve alâkadarlardan birinin talebi üzerine.
Defteri yapma muamelesi, tarihi vefattan itibaren bir ay içinde ikmal olunur.
III-) Madde Gerekçesi:
Madde yürürlükteki Kanunun 532 nci maddesinden kısmen alınmıştır. Birinci fıkra hükmü arılaştırılmak suretiyle kaleme alınmıştır. Hüküm değişikliği yoktur.
(1) ve (2) numaralı bent hükümleri daha anlaşılır bir şekilde kaynak Kanuna uygun olarak kaleme alınmıştır.
Maddenin (3) numaralı bent hükmünde, mirasçılardan veya ilgililerden birinin istemi üzerine defter tutma istemi, bir aylık bir süreye tâbi tutulmuştur.
Maddenin ikinci fıkrasında, yürürlükteki metinden farklı olarak defter tutma işleminin “bir ay içinde ikmal olunması” hükmü yerine bu işlemlerin “gecikmeksizin tamamlanması” hükmü getirilmiştir. Zira defter tutma ile ilgili işlemin bir çok olaylarda bir ay içinde tamamlanması olanaksızdır. Kanunda böyle bir sürenin konulması çoğu zaman kağıt üzerinde kalmaktadır. Gerçekçi bir yaklaşımla, uygulanması olanaksız böyle bir süre konulması yerine, “gecikmeksizin” ölçüsü konularak, her somut olayın niteliğine göre bu işlemlerin tamamlanması olanağı getirilmiştir.
Defter tutma ve mühürleme işlemleri, yürürlükteki metinde bir arada düzenlenmiştir. Uygulamadaki ihtiyaçlar göz önüne alınarak bu hususların ayrı hükümlerde ve ayrıntılı olarak düzenlenmesinin uygun olacağı düşünülmüş ve bu maksatla defter tutma ve mühürleme farklı maddelerde düzenlenmiştir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
C. Inventar
Art. 553
1 Die Aufnahme eines Inventars wird angeordnet:
1. wenn ein Erbe zu bevormunden ist oder unter Vormundschaft steht;
2. wenn ein Erbe dauernd und ohne Vertretung abwesend ist;
3. wenn einer der Erben sie verlangt.
2 Sie erfolgt nach den Vorschriften des kantonalen Rechtes und ist in der Regel binnen zwei Monaten seit dem Tode des Erblassers durchzuführen.
3 Die Aufnahme eines Inventars kann durch die kantonale Gesetzgebung für weitere Fälle vorgeschrieben werden.
2-) CCS:
C. Inventaire
Art. 553
1 L’autorité fait dresser inventaire:
1. Lorsqu’un héritier est ou doit être placé sous tutelle;
2. En cas d’absence prolongée d’un héritier qui n’a pas laissé de fondé de pouvoirs;
3. A la demande d’un héritier.
2 L’inventaire est dressé conformément à la législation cantonale et, règle générale, dans les deux mois à compter du décès.
3 La législation cantonale peut prescrire l’inventaire dans d’autres cas.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 553. maddesinin ilk fıkrasına 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle yeni bir bent eklenmiştir.