1. Genel olarak
III. Fiil ehliyetsizliği
1. Genel olarak
Madde 14 - Ayırt etme gücü bulunmayanların, küçüklerin ve kısıtlıların fiil ehliyeti yoktur.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 1. HD, T: 10.02.2011, E: 2011/32, K: 2011/1232:
“… Dava, tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden, toplanan delillerden; davacının 13 parsel sayılı taşınmazın 232/417 payının intifa hakkını üzerinde bırakıp çıplak mülkiyetini 23.08.2010 tarihli akitle satış suretiyle eşi davalıya temlik ettiği anlaşılmaktadır.
Davacının, anılan temlikin gerçek satış olmadığını ileri sürüp eldeki davayı açtığı, yargılama sırasında 06.10.2010 tarihli dilekçe ile, akli melekelerinin yerinde olmadığını ileri sürüp mevcut durumunun tespiti için heyet raporu aldırılması talebinde bulunduğu, mahkemece, davacının talebinin reddedildiği görülmektedir.
Oysa, ehliyetsizlik kamu düzenini ilgilendirdiğinden gerektiğinde hakim tarafından resen de gözetilmesi gereken, iradeyi ortadan kaldıran bir nedendir. Hukuksal ehliyetten yoksun bulunan bir kişinin … bizzat dava açmasına ve yargılamayı yürütmesine yasal olanak … yoktur. …”
2-) Y. 2. HD, T: 28.09.2010, E: 2010/6062, K: 2010/15569:
“… evlat edinmek isteyen davacının akıl hastalığı nedeniyle kısıtlı olup fiil ehliyetinin bulunmamasına, evlat edinmenin kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olup, yasal temsilci aracılığı ile evlat edinmenin de mümkün bulunmamasına göre … ”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
III. Medeni hakları kullanmağa ehliyetsizlik
1– Umumîyet itibariyle
Madde 14
Mümeyyiz olmayan ile küçükler ve mahcurlar medenî hakları kullanmak salâhiyetinden mahrumdurlar.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 14 üncü maddesini karşılamaktadır.
Maddenin konu başlığında “Medenî hakları kullanmağa ehliyetsizlik” deyimi yerine daha kısa ve önceki maddelerle terim birliğini sağlayan “Fiil ehliyetsizliği” deyimi kullanılmıştır. Hüküm değişikliği yoktur.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
III. Handlungsunfähigkeit
1. Im allgemeinen
Art. 17
Handlungsunfähig sind die Personen, die nicht urteilsfähig, oder die unmündig oder entmündigt sind.
2-) CCS:
III. Incapacité d’exercer les droits civils
1. En général
Art. 17
Les personnes incapables de discernement, les mineurs et les interdits n’ont pas l’exercice des droits civils.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 17. maddesi 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle değişikliğe uğramıştır.