II. Araştırma
II. Araştırma
Madde 316 - Evlât edinmeye, ancak esaslı sayılan her türlü durum ve koşulların kapsamlı biçimde araştırılmasından, evlât edinen ile edinilenin dinlenmelerinden ve gerektiğinde uzmanların görüşünün alınmasından sonra karar verilir.
Araştırmada özellikle evlât edinen ile edinilenin kişiliği ve sağlığı, karşılıklı ilişkileri, ekonomik durumları, evlât edinenin eğitme yeteneği, evlât edinmeye yönelten sebepler ve aile ilişkileri ile bakım ilişkilerindeki gelişmelerin açıklığa kavuşturulması gerekir.
Evlât edinenin altsoyu varsa, onların evlât edinme ile ilgili tavır ve düşünceleri de değerlendirilir.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 08.11.2010, E: 2009/16480, K: 2010/18718:
“Davacı Vahide Ata vekilince 29.11.2007 tarihinde davalılar Mücahit Ata ve Aysel Ata’ya karşı açılan evlat edinme davasının yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulü ile davalıların 01.06.1999 doğumlu kızı Fatma’nın davacı tarafından evlat edinilmesine karar verildiği ve hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun evlat edinme kararı vermeden önce hakime araştırma yükümlülüğü getiren 316. maddesine göre evlat edinmeye, ancak esaslı sayılan her türlü durum ve koşulların kapsamlı biçimde araştırılmasından, evlat edinen ile edinilenin dinlenmelerinden ve gerektiğinde uzmanların görüşünün alınmasından sonra karar verilir. Araştırmada özellikle evlat edinen ile edinilenin kişiliği ve sağlığı, karşılıklı ilişkileri, ekonomik durumları, evlat edinenin eğitme yeteneği, evlat edinmeye yönelten sebepler ve aile ilişkileri ile bakım ilişkilerindeki gelişmelerin açıklığa kavuşturulması gerekir. Evlat edinenin altsoyu varsa, onların evlat edinme ile ilgili tavır ve düşünceleri de değerlendirilir. …
Mahkemece, Türk Medeni Kanunu’nun 305 ve 316. maddesi gereğince kapsamlı bir araştırma yapılmadan, davacıların çocukları dinlenmeden eksik inceleme ile davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı bulunmuştur. ...”
Not: Bu yönde bkz. Y. 2. HD, T: 22.10.2008, E: 2007/13557, K: 2008/13834.
2-) Y. 2. HD, T: 17.10.2006, E: 2006/6053, K: 2006/14135:
“… 2- Yargılama sırasında evlat edinmek isteyen davacı asilin dinlenmediği görülmüştür.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun evlat edinme kararı vermeden önce hakime araştırma yükümlülüğü getiren 316 ncı maddesinde, evlat edinmeye, ancak esaslı sayılan her türlü durum ve koşulların kapsamlı biçimde araştırılmasından, evlat edinen ile edinilenin dinlenmelerinden ve gerektiğinde uzmanların görüşünün alınmasından sonra karar verileceği, araştırmanın özellikle evlat edinen ile edinilenin kişiliği ve sağlığı, karşılıklı ilişkileri, ekonomik durumları, evlat edinenin eğitme yeteneği, evlat edinmeye yönelten sebepler ve aile ilişkileri ile bakım ilişkilerindeki gelişmelerin açıklığa kavuşturulması gerektiği öngörülmüştür. …”
3-) Y. 2. HD, T: 12.10.2006, E: 2006/11528, K: 2006/13789:
Bkz. madde 305.
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
B ŞEKİL
Madde 256
(3678 sayılı ve 14.11.1990 tarihli Kanunun 7. maddesiyle değişik) 1 Evlât edinme, evlât edinenin oturduğu yer sulh hâkiminin izni üzerine yapılacak resmî bir senetle olur ve evlât edinme doğum kütüğüne yazılır.
Hâkim evlat edinmeye izin vermeden önce, duruma göre gerekli görebileceği her türlü soruşturmayı kendiliğinden yapar.
Tarafların belirttikleri sebebi haklı bulmadıkça, hâkim, evlat edinmeye izin vermez.
Not 1: Hüküm 3678 sayılı Kanun ile değişikliğe uğramadan önce şu şekilde idi:
“Evlât edinme, evlât edinen kimsenin ikametgâhı hâkiminin müsaadesi üzerine yapılacak resmî bir senet ile olur ve keyfiyet doğum kütüğüne kaydedilir. Kanuni şartlar bulunmakla beraber evlât edinmek isteyen kimsenin çocuğu görüp gözettiği malûm veya evlâtlığa alınmak için diğer her hangi muhik bir sebep mevcut olsa bile hâkim, çocuğun menafiine mugayir gördükçe talep olunan müsaadeyi veremez.”
Not 2: Türk Medenî Kanunu’nun 316. maddesi kısmen Türk Kanunu Medenîsi’nin 256. maddesinin 2. ve 3. fıkrasına tekabül etmektedir.
III-) Madde Gerekçesi:
İsviçre Medenî Kanununun 268a maddesinden alınan bu maddede, hâkimin evlât edinme kararı vermeden önce ciddî bir araştırma yapması zorunluluğu ile bu araştırmanın kapsam ve içeriği düzenlenmektedir. Evlât edinme şahsa bağlı bir hak olduğundan, hâkim, evlât edinenin şahsî durumu hakkında tam bir kanaata sahip olmak bakımından, evlât edinen ile evlât edinileni birlikte dinleyecektir.
Hâkim bu araştırmayı yaparken örneğin, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu gibi koruyucu kurum ve kuruluşların bu konudaki yazılı görüşlerinden de yararlanabilecektir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
II. Untersuchung
Art. 268a
1 Die Adoption darf erst nach umfassender Untersuchung aller wesentlichen Umstände, nötigenfalls unter Beizug von Sachverständigen, ausgesprochen werden.
2 Namentlich sind die Persönlichkeit und die Gesundheit der Adoptiveltern und des Adoptivkindes, ihre gegenseitige Beziehung, die erzieherische Eignung, die wirtschaftliche Lage, die Beweggründe und die Familienverhältnisse der Adoptiveltern sowie die Entwicklung des Pflegeverhältnisses abzuklären.
3 Haben die Adoptiveltern Nachkommen, so ist deren Einstellung zur Adoption zu würdigen.
2-) CCS:
II. Enquête
Art. 268a
1 L’adoption ne peut être prononcée avant qu’une enquête portant sur toutes les circonstances essentielles n’ait été faite, au besoin avec le concours d’experts.
2 L’enquête devra porter notamment sur la personnalité et la santé des parents adoptifs et de l’enfant, sur leur convenance mutuelle, l’aptitude des parents adoptifs à éduquer l’enfant, leur situation économique, leurs mobiles et leurs conditions de famille, ainsi que sur l’évolution du lien nourricier.
3 Lorsque les parents adoptifs ont des descendants, leur opinion doit être prise en considération.
1 RG. 23.11.1990; S: 20704.