I. Sebepleri
C. Görevden alınma
I. Sebepleri
Madde 483 - Vasi, görevini ağır surette savsaklar, yetkilerini kötüye kullanır veya güveni sarsıcı davranışlarda bulunur ya da borç ödemede acze düşerse, vesayet makamı tarafından görevden alınır.
Vasinin görevini yapmakta yetersizliği sebebiyle vesayet altındaki kişinin menfaatleri tehlikeye düşerse, vesayet makamı kusuru olmasa bile vasiyi görevden alabilir.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 26.12.2006, E: 2006/10076, K: 2006/18430:
“… Tarafların ergin olan çocukları 1981 doğumlu Tayyar ile 1982 doğumlu Timur zeka geriliği nedeniyle kısıtlanarak baba davalı Muhittin vasi olarak atanmış ve velayet hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.
Kısıtlama, vasi tayini, vasinin görevine son verilmesi, vesayetin kaldırılması, değiştirilmesi vesayet (Sulh Hakiminin) makamının görevi içerisindedir. Kısıtlananların velayet altında bırakılması (TMK. mad. 369/2) kısıtlılık süresi içinde velayet hükümlerinin uygulanmasına ilişkindir. Bu nedenle vasinin görevden alınmasına ilişkin istemin vesayet makamı tarafından incelenmesi gerekirken yazılı şekilde görevsizlik kararı verilmesi doğru görülmemiştir. (TMK. mad. 483) …”
2-) Y. 2. HD, T: 08.03.2005, E: 2005/88, K: 2005/3509:
“… Boşanma kararı ile çocuklar Sümeyya (1994) ve Meliha (1996)’nın velayetleri babalarına verilmiş, karar 30.05.2000 tarihinde kesinleşmiştir. 23.04.2002 tarihinde baba vefat etmiştir. Babanın vefatından sonra babaannenin başvurusu üzerine Kadıköy 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 14.05.2002 tarihli 2002/303 esas, 2002/335 karar sayılı kararıyla, çocuklara babaanneleri (davalı) Neriman vasi atanmıştır.
Çocukların annesi olan davacı; çocukların vasinin yanında bedeni, fikri ve akli gelişimlerinin tehlikede olduğunu çocuklarıyla görüştürülmediğini, vasinin aile ortamının çocuklar için uygun bir ortam olmadığını ileri sürerek, vesayet kararının iptali ile çocukların velayetinin kendisine verilmesini istemiştir.
Davacı vesayetin kaldırılması talebiyle beraber çocukların velayetin(in) kendisine verilmesini istemiştir. Vasi, vesayet makamı tarafından görevden alınır. (TMK.483) Vesayet makamı ise Sulh Hukuk Mahkemesidir. (TMK.397/2)
Vasinin görevden alınmasını gerektiren sebepler ileri sürüldüğüne göre, davacının vesayetin kaldırılması talebinin tefrik edilerek görevsizlik kararı ile vesayet makamına gönderilmesi, vesayet makamının bu konuda vereceği karara kadar, davanın sonucunun bekletilmesi ve vesayet makamının kararı gereğince hasıl olacak sonuç uyarınca karar verilmesi gerekirken bu yön gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
C AZİL
I. Sebepleri
Madde 427
Vasinin vasiliğe gayri lâyık bir hali anlaşılır veya vazifesini ifada sui istimali veya fahiş bir ihmali görülürse mahkemei asliye tarafından azlolunur. Borcunu ödemekten âciz kalan vasi hakkında da hüküm böyledir. Sulh hâkimi, vesayet altındaki kimsenin menfaatlerini tehlikede gördüğü anda; vazifesini gereği gibi ifa edemiyen vasinin başka bir kusuru olmasa bile, vazifesine nihayet verebilir.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 427 nci maddesini karşılamaktadır. Arılaştırılmak suretiyle yeniden ve iki fıkra hâlinde kaleme alınmıştır. Maddede “sulh hâkimi” yerine “vesayet makamı” deyimi kullanılmıştır. Bu şekilde madde İsviçre Medenî Kanununun 445 inci maddesine uygun hâle getirilmiştir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
C. Amtsenthebung
I. Gründe
Art. 445
1 Macht sich der Vormund einer groben Nachlässigkeit oder eines Missbrauchs seiner amtlichen Befugnisse schuldig, begeht er eine Handlung, die ihn der Vertrauensstellung unwürdig erscheinen lässt, oder wird er zahlungsunfähig, so ist er von der Vormundschaftsbehörde seines Amtes zu entheben.
2 Genügt er seinen vormundschaftlichen Pflichten nicht, so kann ihn die Vormundschaftsbehörde, auch wenn ihn kein Verschulden trifft, aus dem Amte entlassen, sobald die Interessen des Bevormundeten gefährdet sind.
2-) CCS:
C. Destitution
I. Cas
Art. 445
1 Le tuteur coupable de négligences graves, d’abus dans l’exercice de ses fonctions ou d’actes qui le rendent indigne est destitué par l’autorité tutélaire; il en est de même du tuteur qui devient insolvable.
2 Si le tuteur ne remplit pas convenablement ses fonctions, l’autorité tutélaire peut, même en l’absence de toute faute, le relever de sa charge dès que les intérêts du pupille sont menacés.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 445. maddesi 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle değişikliğe uğramıştır.