Madde 743

5. Fazla suyun akıtılması

Madde 743 - Bir arazinin suyu öteden beri alt taraftaki araziye doğal bir şekilde akmakta ise, alt taraftaki arazi maliki, üst taraftaki araziden fazla suyun boşaltılması sırasında da bu suları tazminat isteme hakkı olmaksızın kabul etmek zorundadır.

Alt taraftaki arazi maliki boşaltma dolayısıyla akan sulardan zarar görmekte ise, gideri üstteki arazi malikine ait olmak üzere, kendi arazisinde yapılacak mecrayla suyun akıtılmasını isteyebilir.

Bataklıkların kurutulması hakkındaki özel kanun hükümleri saklıdır.

I-) Yargı Kararları:

1-) YHGK, T: 22.03.2006, E: 2006/1-40, K: 2006/96:

Bkz. madde 742.

2-) Y. 14. HD, T: 22.01.2006, E: 2005/10284, K: 2006/88:

“... Dava; Türk Medeni Kanununun 737. ve devamı maddelerinde düzenlenen komşuluk hukuku ile ilişkilidir. Gerçekten, Türk Medeni Kanununun 683. maddesi hükmünce birşeye malik olan kimse hukuk düzeninin sınırları içerisinde o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahip ise de, az yukarıda sözü edilen 737 madde hükmü taşınmaz maliklerinin yararlanma sırasında komşularını etkileyecek taşkınlıktan kaçınmasını öngörmüş, böylelikle mülkiyet hakkına sınırlama getirilmiştir. Özellikle taşınmazın durumuna, niteliğine ve yerel adete göre komşular arasında hoşgörülebilecek dereceyi aşan taşkınlıklardan kaçınılmalıdır. Buradaki taşkınlıktan amaç; komşuluğun olağan hoşgörü sınırlarını aşan ve komşunun kendisi ve ailesi ile taşınmazı zararına aşırı derecede etkili olabilecek iş veya eylemlerdir. Bu eylemlerin varlığının saptanmasında, taşınmazın bulunduğu yerin kullanım amacına, niteliğine mahalli örf ve adetlere bakmak gerekir.

Somut olayda; davacı, 555 parsel maliki olan davalının su arkını hendekle kapatarak akan suların kendisine ait 554 parseli bastığını iddia ettiğine göre uyuşmazlık yukarıdan beri ortaya konan ilkeler doğrultusunda giderilmelidir. Bu çözümde doğal olarak akan sulara ilişkin düzenleme yapan Türk Medeni Kanunun 742 ve fazla suyun akıtılması ile ilgili anılan kanunun 743. madde hükümleri hiçbir zaman gözardı edilmemelidir. Çünkü, eğer davacının 554 parselinden akmakta olan su doğal olarak akan su kabul edilirse davalı buna o yerde tabii ark olmasa dahi katlanmak zorunda olacağından su akışını diğerinin zararına değiştirmeyeceği gibi, alt taraftaki arazi maliki boşaltma dolayısı ile akan sulardan zarar görmekte ise gideri üstteki arazi malikine ait olmak üzere kendi arazisinden bilirkişinin öngöreceği mecra ile bu suların akıtılmasına rıza göstermek zorundadır.

Somut olay bu çevrede incelendiğinde mahkemece yapılacak iş; yerinde yeniden keşif yapılarak davalıya ait 555 parsele, dava(c)ının 554 parselinden akan suların, doğal olarak akan su olup olmadığını belirletmek, davalının yerel adete uygun ve kaçınılmaz olan bu taşkınlığa komşuluğun olağan hoşgörü sınırları içerisinde katlanıp katlanmayacağını saptamak, davalı ileri derecede bir zarara maruz kalmakta ise ve davacıya ait 554 parselde su baskınına uğrayıp zararlanıyorsa gideri üstteki arazi malikine ait olmak üzere davalı zarara uğramadan ne gibi önlemlerle alt taraftaki arazisinden yapılacak mecra ile suyun akışının sağlanabileceğini tespit etmek, bütün bunlardan sonra oluşacak sonuç dairesinde bir hüküm kurmak olmalıdır. Değinilen yönler bir yana bırakılarak istemin yazılı bazı gerekçelerle reddi doğru olmadığından karar bozulmalıdır.”

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

5- Kurutma

Madde 667¹

Bir bataklığın suyu ötedenberi alt taraftaki tarlaya akagelmekte ise sahibinin onu kurutmak için yapacağı ameliyattan neşet eden suları alt taraftaki tarla sahibi kabule mecburdur. Aşağıdaki tarlaya bundan bir zarar gelecek ise sahibi tarlasının içinden geçmek üzere su yolları tesisini bataklık sahibinden isteyebilir. Tesis masrafı bataklık sahibine aittir.

III-) Madde Gerekçesi:

Yürürlükteki Kanunun 667 nci maddesini karşılamaktadır.

Yürürlükteki maddenin “Kurutma” şeklindeki kenar başlığı İsviçre aslına uygun olarak “Fazla suyun akıtılması” şeklinde değiştirilmiştir. Madde, İsviçre aslı olan 690 ıncı maddede olduğu gibi iki fıkra hâline getirilmiş, ayrıca maddeye bir üçüncü fıkra eklenmiştir.

İlk iki fıkra yürürlükteki metinden arılaştırılmak suretiyle kaleme alınmıştır. Bu fıkralar kaleme alınırken, bu hükümler bataklıklarla sınırlı olmayacak şekilde düzenlenmiştir.

Eklenen son fıkrayla Ülkemizde bataklıkların kurutulması hakkında özel kanun bulunduğundan bu hükümlerin saklı olduğu belirtilmiştir.

IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu: