2. Kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yükü
2. Kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yükü
Madde 841 - Aksine hüküm yoksa, kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yükünün tapu kütüğüne tescili gerekli değildir.
Kanunun alacaklıya yalnızca taşınmaz yükünün kurulmasını isteme yetkisini tanıdığı hâllerde taşınmaz yükü ancak tescille doğar.
I-) Yargı Kararları:
1-) YİBK, T: 02.04.2004, E: 2003/1, K: 2004/1:
“... TMK.nun 841/1. fıkrası; “Aksine hüküm yoksa, kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yükünün tapu kütüğüne tescili gerekli değildir”, aynı Kanunun 849/1. fıkrası ise, “Taşınmaz maliki değişirse yeni malik, başka bir işleme gerek bulunmaksızın taşınmaz yükünün yükümlüsü olur” ilkelerinden hareketle önceki kayıt ve belgelerden aslının vakıf taşınmaz olduğunun anlaşılması halinde, vakıf şerhinin intikal (gitti) kayıtlarına sonradan işaret edilmiş olsun, olmasın yeni maliki bu yükümlülükten yani taviz bedelini ödemekten kurtaramaz. ...” (RG. 20.05.2004; S: 25467).
Not: Kararın diğer kısmı için bkz. madde 839.
2-) YHGK, T: 20.11.2002, E: 2002/14-829, K: 2002/1003:
“... Taviz bedeli olarak isimlendirilen, bedele dönüştürülen vakıf alacağının, icare ve mukataa bedeli olduğu tartışmasızdır. Bu bedelin de 2762 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 27. maddesinde, icare ve mukataa bedelinin 20 misli olduğu kararlaştırılmış iken anılan maddede 18.04.1995 gün ve 4103 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle, vakıf taşınmazın rayiç değerinin yüzde 50’si olacağı öngörülmüş, değişikliğe karşı oluşan yoğun tepki üzerine bu oran 26.06.2001 tarih 4690 sayılı Yasa ile yüzde 20’ye düşürülmüştür.
Yasada sözü edilen ve vakıf yararına getirilen teminatın, dolayısı ile taviz bedelinin niteliği tartışma konusu olmuş, yukarıda değinilen Hukuk Genel Kurulu kararları ile vakfın ivaz alacağının MK 839. ‘(önceki MK. 754) ve takip eden maddeleri ile düzenlenen “taşınmaz yükü” (gayrimenkul mükellefiyeti) olduğu vurgulanmıştır.
Bu kabul ve belirlemenin doğal ve yasal sonucu olarak da, yasanın 841. (önceki 756) maddesi gereğince, mükellefiyetin tescile tabi olmadığı, yani tapu sicilinde vakıf şerhi olmasa dahi hüküm ifade edeceği, ayrıca, önceki kayıt ve belgelerde aslının vakıf taşınmaz olduğunun anlaşılması halinde, vakıf şerhinin intikal (gitti) kayıtlarına sonradan işaret edilmiş olsun olmasın, yeni malikin bu mükellefiyetten, yani taviz bedelini ödemekten kurtulamayacağı, yasadan doğan bu mükellefiyet karşısında sonraki malikin iyi niyet savunmasında bulunarak MK. 1023. (önceki 931) ve 713. (önceki 638) maddelerinden yararlanmasına imkân olmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır. ...”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
2- Hukuku âmmeye müteallik gayrimenkul mükellefiyeti
Madde 756
Hukuku âmmeye müteallik gayrimenkul mükellefiyeti, hilâfına hüküm bulunmadıkça, tescile tâbi değildir.
Kanun, bir şahsa yalnız bir gayrimenkul mükellefiyeti tesisini istemek hakkını bahşettiği takdirde; bu mükellefiyet, ancak tescil ile teessüs eder.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 756 ncı maddesini karşılamaktadır.
Hüküm değişikliği yoktur. Madde kenar başlığıyla birlikte arılaştırılmak suretiyle kaleme alınmıştır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
2. Oeffentlich-rechtliche Grundlasten
Art. 784
1 Öffentlich-rechtliche Grundlasten bedürfen, wo es nicht anders geordnet ist, keiner Eintragung in das Grundbuch.
2 Gibt das Gesetz dem Gläubiger nur einen Anspruch auf eine Grundlast, so entsteht diese erst mit der Eintragung in das Grundbuch.
2-) CCS:
2. Charges foncières de droit public
Art. 784
1 Les charges foncières de droit public sont, sauf disposition contraire, dispensées de l’inscription.
2 Lorsque la loi ne confère au créancier que le droit d’exiger l’établissement d’une charge foncière, celle-ci n’est constituée que par l’inscription.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 784. maddesi 11.12.2009 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2012 itibariyle değişikliğe uğramıştır. Kaynak hükümde yapılan bu değişiklikle kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yüklerinin kurulmasına ve iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilirliğine kanton hukukunun yasal ipotek hakkına ilişkin hükümlerinin kıyasen uygulanacağı belirtilmiştir.