A. Niteliği
Dördüncü Ayırım 1
Rehinli Tahvil
A. Niteliği
Madde 970 - İşletme olarak taşınmaz rehni karşılığında ödünç verme işiyle uğraşmak üzere yetkili makamdan izin alanlar, özel bir rehin sözleşmesi ve teslim yükümlülüğü olmasa bile, taşınmaz rehniyle güvence altına alınmış alacakları ile cari işlerinden doğan alacaklarını karşılık göstererek rehinli tahvil çıkarabilirler.
I-) Türk Kanunu Medenîsi:
A REHİNLİ TAHVİLÂTIN MAHİYETİ
Madde 884
Gayrimenkul üzerine ikraz muamelesi yapan müesseselerden Hükümetçe tâyin edilenler; hususi bir rehin akdi ve teslim mükellefiyeti olmasa bile malik oldukları gayrimenkul rehin senetleriyle muamelâtı cariyelerinden mütehassıl matlubat teminat teşkil etmek üzere; rehinli tahvilât ihraç edebilirler.
II-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 884 üncü maddesini karşılamaktadır.
Maddeyle taşınmaz rehni karşılığı ödünç verme işiyle uğraşan kredi işletmelerine, sahip oldukları taşınmaz rehinleri ve cari işlemlerinden doğan alacaklarını güvence göstererek, bunların karşılığı olarak rehinli tahvilat çıkarma olanağı yaratılmaktadır. Yürürlükte metindeki “Hükümetçe tayin edilenler” ifadesi yerine “yetkili makamdan izin alanlar” ifadesi tercih edilmiştir.
Not: Hüküm Türk Medenî Kanunu Tasarısı’nda şu şekilde kaleme alınmıştı:
“İşletme olarak taşınmaz rehni karşılığında ödünç verme işiyle uğraşmak üzere yetkili makamdan izin alanlar, özel bir rehin sözleşmesi ve teslim yükümlülüğü olmasa bile, malik oldukları taşınmaz rehni senetlerini ve öteki işlerinden doğan alacaklarını karşılık göstererek rehinli tahvil çıkarabilirler.”
Hüküm Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda değiştirilmiştir.
III-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
Hükmün, kaynak İsviçre Medenî Kanunu’nda bir karşılığı bulunmamaktadır. Bununla birlikte bir karşılaştırma yapmak imkânı sunmak maksadıyla kaynak kanunun 25.06.1930 tarihli Federal Kanunla yürürlükten kaldırılan 916. maddesini zikretmek isabetli olacaktır.
1-) ZGB:
Vierter Abschnitt: Die Pfandbriefe
A. Bedeutung
Art. 916
Die von der zuständigen kantonalen Behörde bezeichneten Anstalten für den Grundpfandverkehr können Pfandbriefe ausgeben mit Pfandrecht an den ihnen gehörenden Grundpfandtiteln und an andern ihrem ordentlichen Geschäftskreis entspringenden Forderungen, ohne dass ein besonderer Verpfändungsvertrag und die Übergabe der Pfandtitel und Urkunden notwendig ist.
2-) CCS:
Chapitre IV: Des lettres de gage
A. Nature des lettres de gage
Art. 916
Les établissements de crédit foncier désignés par l’autorité cantonale compétente peuvent émettre des lettres de gage garanties, même sans contrat d’engagement spécial et sans nantissement, par les titres de gage immobilier dont l’établissement est propriétaire et par les créances résultant de ses opérations ordinaires.
1 Dördüncü Ayırım Türk Kanunu Medenîsi’nde “Dördüncü Fasıl / Rehinli Tahvilât” şeklinde idi.