I. Başvuru makamı
Üçüncü Ayırım 1
Evlenme Başvurusu ve Töreni
A. Başvuru
I. Başvuru makamı
Madde 134 - Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar.
Evlendirme memuru, belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya bu işle görevlendireceği memur, köylerde muhtardır.
I-) Yargı Kararları:
1-) YHGK, T: 03.03.2010, E: 2010/4-88, K: 2010/126:
“… Dava, resmi nikâh olmaksızın yapılan evlilik sonrası gerçekleşen ayrılığa dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkin olup; husumet, birlikte sorumluluk iddiasıyla nikahsız eş yanında babasına da yöneltilmiştir. …
Davalılar vekilince, tarafların nikah akdi olmadan evlendiklerinin doğru olduğu, ancak diğer iddiaların dayanağı bulunmadığı, resmi nikahın çeşitli nedenlerle yapılamadığı, evlilikten kısa bir süre sonra davalı Hasan’ın askere gittiği, askerlik dönüşü ise bu kez davacının evi terk ettiği, iddia edildiği gibi evden kovulmadığı, altınların satılmadığı, halen müvekkilinde olduğu, ancak elde bulunan bileziklerin ince burgu bilezikler olup, talep edildiğinde ödemeye hazır olduklarını, belirtilerek nikahsız eş hakkında açılan davanın esastan, babası hakkında açılan davanın ise husumet yönünden reddine karar verilmesi istenmiştir.
Davalı Veysel duruşmadaki imzalı beyanında; kendilerinde kalan altınların, 4 adet büyük gıramise altın, 2 adet yarım altın, 2 adet çift burgulu bilezik olduğunu, başka olmadığını, aynen iadeye hazır olduğunu, beyan etmiş; davacı vekili, davalının bu beyanına bir itirazları olmadığını bildirmiştir.
… davacı ile davalı Hasan arasındaki bu gayrı resmi birliktelik Medeni Kanun anlamında gerçekleşen ve hukuk alanında geçerlilik taşıyan bir evlilik olmayıp; taraflar arasında bir Aile Hukuku ilişkisi de doğurmamaktadır. Bu nedenle, taraflar arasındaki ilişkinin Aile Hukuku prensiplerine göre değil, Borçlar Hukuku kurallarına, özellikle de haksız eyleme ilişkin hükümlere göre değerlendirilmesi gerekmektedir.
… davalı Hasan’ın babası Veysel’in, yaşları küçük olan ve ekonomik bağımsızlığı bulunmayan oğlu ile davacının nikâhsız birlikteliğinde rol sahibi olup; resmi nikah olmaksızın düğün yapmasının hukuka aykırı olduğunu ve sonuçlarını bilebilecek durumda olduğu, bu ilişkinin başından beri oğlu Hasan ile birlikte hareket etmekle ve sağlanan bu gayrıresmi birliktelikte oğlunun destek ve teşvikçisi olmakla kendisinin de hukuka aykırı davrandığı; resmi evliliğin gerçekleşmesi yönünde bir çaba gösterdiğini kanıtlayamadığı gibi, oğlunu kendi kontrol ve güdümünde tuttuğu; hatta oğlunun askerde olduğu dönemde davacıyı evinde tutarak çalıştırdığı, onun hizmet ve emeğinden yararlandığı, böylece haksız eyleminin varlığının kabulü gerektiği, baba-oğulun birlikte hareketle davacının maddi zararı yanında kişilik haklarının zedelenmesine de neden oldukları, birinin eylemini diğerinden soyutlamaya olanak bulunmadığı, uyuşmazlığın açıklanan niteliğine ve borçlar hukukunun somut olay yönünden uygulama alanı bulan haksız eyleme ilişkin hükümlerine göre davalı Veysel’in sorumlu olduğunun kabulü gerektiği sonucuna varılmış; mahkemenin usul ve yasaya uygun bulunan kararının bu yönden de onanması gerektiği oybirliği ile karara bağlanmıştır…”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
A İLÂN
I. Evlenme kararını beyanın tarzı
Madde 97
Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, evlenme kararlarını, belediye reisine veya reisin evlenme işlerine memur ettiği belediye dairesindeki vekiline ve köylerde ihtiyar heyetine beyan edince, bu karar ilân olunur. İlân müddeti on beş gündür.
Bu beyan, kendileri tarafından şifahen yapıldığı gibi imzaları musaddak olmak şartiyle tahriren de olur.
İlan için müracaat eden evlenecek erkek ve kadından her biri, hüviyet cüzdanını ve iktiza ediyorsa ana ve baba veya vasilerinin tahrirî rızalarını ve karı veya kocanın vefat vesikasını yahut butlan ve boşanma ilâmını belediye veya ihtiyar heyetine tevdie mecburdur.
Not: Hüküm Türk Medenî Kanunu’nun 134. maddesine ancak 1. fıkrası itibariyle paraleldir.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 97 nci maddesini karşılamaktadır.
Yürürlükteki metnin “Evlenme ilânı ve akdi” şeklindeki üçüncü ayırım başlığı, “Evlenme başvurusu ve töreni” şeklinde değiştirilmiştir. Maddenin konu ve kenar başlıkları içeriğiyle uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Maddede birbiriyle evlenecek erkek ve kadının içlerinden birinin oturduğu yerdeki evlendirme memurluğuna birlikte başvurmaları öngörülmüştür. Bununla erkeğin yerleşim yerinin bulunduğu yer evlendirme memurluğuna başvurulması koşulundan vazgeçilmiş, gerek erkeğin gerek kadının oturduğu yerdeki evlendirme memurluğuna başvurulması yeterli görülmüştür.
Maddenin ikinci fıkrasında evlendirme memurluğu görevinin belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya onun bu işle görevlendirdiği memuruna, köylerde ise muhtara ait olduğu hükme bağlanmıştır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
Hükmün karşılığı için İsviçre Medenî Kanunu’nun iki maddesini zikretmek gerekir:
1-) ZGB:
a-) Dritter Abschnitt: Vorbereitung der Eheschliessung und Trauung
A. Grundsätze
Art. 97
1 Die Ehe wird nach dem Vorbereitungsverfahren vor der Zivilstandsbeamtin oder dem Zivilstandsbeamten geschlossen.
2 Die Verlobten können sich im Zivilstandskreis ihrer Wahl trauen lassen.
3 Eine religiöse Eheschliessung darf vor der Ziviltrauung nicht durchgeführt werden.
b-) B. Vorbereitungsverfahren
I. Gesuch
Art. 98
1 Die Verlobten stellen das Gesuch um Durchführung des Vorbereitungsverfahrens beim Zivilstandsamt des Wohnortes der Braut oder des Bräutigams.
2 Sie müssen persönlich erscheinen. Falls sie nachweisen, dass dies für sie offensichtlich unzumutbar ist, wird die schriftliche Durchführung des Vorbereitungsverfahrens bewilligt.
3 Sie haben ihre Personalien mittels Dokumenten zu belegen und beim Zivilstandsamt persönlich zu erklären, dass sie die Ehevoraussetzungen erfüllen; sie legen die nötigen Zustimmungen vor.
2-) CCS:
a-) Chapitre III:
De la procédure préparatoire et de la célébration du mariage
A. Principe
Art. 97
1 Le mariage est célébré par l’officier de l’état civil au terme de la procédure préparatoire.
2 Les fiancés peuvent se marier dans l’arrondissement de l’état civil de leur choix.
3 Le mariage religieux ne peut précéder le mariage civil.
b-) B. Procédure préparatoire
I. Demande
Art. 98
1 La demande en exécution de la procédure préparatoire est présentée par les fiancés auprès de l’office de l’état civil du domicile de l’un d’eux.
2 Ils comparaissent personnellement. Si les fiancés démontrent que cela ne peut manifestement pas être exigé d’eux, l’exécution de la procédure préparatoire est admise en la forme écrite.
3 Ils établissent leur identité au moyen de documents et déclarent personnellement auprès de l’office de l’état civil qu’ils remplissent les conditions du mariage; ils produisent les consentements nécessaires.
Not: Türk Medenî Kanunu’nun 134. maddesi İsviçre Medenî Kanunu’nun 97. maddesinin 1. ve 2. fıkraları ile 98. maddesinin 1. fıkrasına tekabül emektedir. Ayrıca belirtmek gerekir ki, İsviçre Medenî Kanunu’nun 98. maddesine 12.06.2009 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2011 itibariyle 4. fıkra eklenmiştir.
1 Üçüncü Ayırım Türk Kanunu Medenîsi’nde “ Üçüncü Fasıl / Evlenme ilânı ve akdi” şeklinde idi.
Hemen belirtmek gerekir ki, Türk Medenî Kanunu ile Türk Kanunu Medenîsi’nin bu ayırım altındaki hükümleri karşılaştırılırken Türk Kanunu Medenîsi’nin ikinci kitabının üçüncü faslında yer alan evlenmenin ilanına ve akdine ilişkin 97-111 maddelerinin, 15.11.1984 tarihli 3080 sayılı “05.05.1972 Tarihli ve 1587 Sayılı Nüfus Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bu Kanuna Bazı Madde ve Fıkralar Eklenmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun”a aykırı hükümlerinin anılan kanunun 6. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı gözden uzak tutulmamalıdır.