Madde 57

II. Dernek kurma hakkı

Madde 57 - Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.

Dernek kurucularının fiil ehliyetine sahip olması gerekir.

I-) Türk Kanunu Medenîsi:

Hükmün Türk Kanunu Medenîsi’nde bir karşılığı bulunmamaktadır.

II-) Madde Gerekçesi:

Anayasamızda dernek kurma özgürlüğü kişinin hakları ve ödevleri başlıklı bölümde temel haklar arasında sayılmış, böylece anayasal güvence altına alınmıştır. Anayasanın 33 üncü maddesinin birinci fıkrası, birinci fıkra olarak aynen alınmıştır. Bu bakımdan anılan Anayasa hükmünün gerekçesi burada da geçerli olacaktır.

Bu maddede, dernek özgürlüğünün olumlu bir görünümü olan dernek kurma hakkı düzenlenmiştir.

Maddedeki “herkes” sözü ile, Anayasanın 33 üncü maddesinde olduğu gibi gerçek kişiler kastedilmiştir. Dernek kurucusu olacak gerçek kişilerin fiil ehliyetine sahip olmaları yeterli sayılmıştır. Dernek kurucu üyesi olabilmek için kişinin ergin olması, ayırt etme gücüne sahip bulunması ve kısıtlı olmaması gerekir. Dernek kurucusu olabilmek için kişinin mutlaka onsekiz yaşını tamamlaması şartı aranmamış; ergin kılınma (m.12) veya evlenmeyle ergin olanların (m.11) onsekiz yaşını tamamlamadıkları hâlde, kurucu olabilmelerine olanak tanınmıştır.

Not: Madde gerekçesindeki “herkes” ifadesinden gerçek kişilerin anlaşılması gerektiğine dair açıklamaların TMK. m. 56’da 4963 sayılı Kanun ile yapılan tüzel kişilerin de dernek kurucu üyesi olabileceği yönündeki değişiklik çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği gözden uzak tutulmamalıdır.

III-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:

Hükmün, kaynak İsviçre Medenî Kanunu’nda bir karşılığı bulunmamaktadır.